Door: Meike Kombrink
Datum: 14-03-16
Klas: V6C
Datum: 14-03-16
Klas: V6C
maandag 14 maart 2016
zondag 13 maart 2016
Essay verlichting literatuur (kindergedigten en Candide)
Twee verschillende werken, komen toch overeen.
"Des morgens lang te slapen,Te geeuwen en te gapen, Saat lelijk voor
een kind." Dit is een quote uit
Kleine gedigten voor kinderen (Hieronymus van Alphen), een van de eerste
stukken 'kinderliteratuur' die ooit in Nederland werd geschreven. Rond dezelfde
tijd werd Candide, ou l'optimisme (Voltaire) uitgegeven. Twee zeer verschillende
werken, in vorm alleen al niet te vergelijke. Een gedicht en een boek. Toch zal
ik mijn best doen deze twee werken tegen elkaar af te zetten.
Het eerste waar ik
naar zou willen kijken is het thema in beide werken. Ten eerste de Klein
gedigten voor kinderen. Zoals de titel al doet vermoeden zijn dit gedichten
voor kinderen. Alhoewel al deze gedichten wel duidelijk kinderen leren wat ze
wel en niet moeten doen, en bij welke normen ze zouden moeten leren, vele
waarvan terugvallen op het geloven in god en jezus. Het thema in Candide
daarintegen is dat de wereld veel minder mooi is dan iedereen elkaar doet laten
denken. Het gaat erover dat niet alles altijd meezit en je vele tegenslagen in
het leven mee kan maken. In Candide is de hoofdpersoon (Candide) naïef en jong
als zijn avonturen beginnen. Hiertussen is dus wel degelijk een link te leggen
met de gedichten van van Alphen. Van Alphen probeert de kinderen lessen te
leren in gedrag en geloof, maar ook (tot op zekere hoogte) voor te bereiden op
de harde werkelijkheid, waarvoor jonge kinderen nog te jong zijn om zich echt
te realiseren. Candide is ook te jong en onervaren om te weten hoe naïef het is
om te denken dat de wereld alleen maar goed is.
Het tweede waar een
goede link ligt tussen Kleine gedigten voor kinderen en Candide, ou l'optimisme
is de personages die in beide werken voorkomen. In de gedichten komen kinderen
aan bod, hun gedrag word (soms) kort beschreven en er zitten lessen in die voor
kinderen vaak crusiaal blijken te zijn. Candide is in zekere zin ook nog een
kind aan het begin van zijn avonturen. Hij is net zo onwetend over wat hem te
wachten staat als hij eenmaal alleen is in de 'grote boze wereld'. Hij heeft
nog te weinig meegemaakt om te weten wat het leven nou eigenlijk allemaal
inhoud. Misschien had Candide zelfs nog wel wat gehad aan de gedichten van Van
Alphen als hij deze voor zijn avonturen had gelezen.
Het laatste front
waarop ik deze twee werken wil vergelijken is perspectief. Het perspectief is
in beide werken hetzelfde, alweer iets waarin de werken overeenkomen. Het perspectief is in beide gevallen een
auctoriale verteller. In de gedichten is dit te merken door de manier waarop
Van Alphen lijkt te weten wat je moet doen om later goed terecht te komen. In
Candide merk je dit vooral op door de manier waarop de verteller eigenlijk al
wel lijkt te weten wat er gaat gebeuren en wat er met iedereen gaat gebeuren.
Als ik een van beide
werken moest aanraden zouden dat toch de gedichten moeten zijn. Dit omdat ik
het zelf vrij interessant vond te lezen wat kinderen vroeger allemaal voor
manieren moesten hebben en op welk niveau hun Nederlands op zeer jonge leeftijd
al moest zijn. De boodschappen die Van Alphen overbrengt met zijn gedichten
zijn welliswaar verouderd en soms ietwat lastig te begrijpen. Het geeft je een
leuke inkijk in het leven van een verlichte burger.
Tot slot zou ik graag
nog een levensles van Van Alphen mee willen geven.
"Nooit heb ik meer vermaak, dan als ik mijnen pligt Blijmoedig heb verrigt.
Dan smaakt het eeten best; dan kan ik vrolijk springen; En blijde liedjes zingen;
Maar ben ik traag of stout, dan ben ik niet gerust. Dan heb ik geenen lust
In spijs, in drank, of spel; dan wordt mij door 't geweten,Geduuriglijk verweten,
Dat ik een slegtaart ben, en dat ik nooit een man, Zoo doende, worden kan."
"Nooit heb ik meer vermaak, dan als ik mijnen pligt Blijmoedig heb verrigt.
Dan smaakt het eeten best; dan kan ik vrolijk springen; En blijde liedjes zingen;
Maar ben ik traag of stout, dan ben ik niet gerust. Dan heb ik geenen lust
In spijs, in drank, of spel; dan wordt mij door 't geweten,Geduuriglijk verweten,
Dat ik een slegtaart ben, en dat ik nooit een man, Zoo doende, worden kan."
Bronnen:
Candide, ou l'optimisme door Voliere (http://www.athenaeum.nl/boek-van-de-nacht/voltaire-candide)
Kleine gedigten voor kinderen door Hieronymus van Alphen
Candide, ou l'optimisme door Voliere (http://www.athenaeum.nl/boek-van-de-nacht/voltaire-candide)
Kleine gedigten voor kinderen door Hieronymus van Alphen
zondag 3 januari 2016
vrijdag 1 januari 2016
Abonneren op:
Posts (Atom)