Boekverslag Fabriekskinderen (recensie)

 

Door: Meike Kombrink
Klas: V6C
Datum: 13-03-16

De gruwelen van de historie
1863, niet het bekendste jaar uit de Nederlandse geschiedenis. Maar wel een jaar waarin een zeer belangrijk boek werd uitgebracht: Fabriekskinderen van J.J. Cremer. Met dit boek werd voor (een van) de eerste keren aandacht gevestigd op de benauwde situatie waarin fabriekskinderen zich bevinden.

De kracht van dit boek ligt hem vooral in de realiteit die op zeer kunstige wijze word beschreven. Het is meteen vanaf het begin duidelijk dat het verhaal dat Cremer verteld geen uitzondering is, afgezien van het feit dat Sander word 'gered' uit de fabriek. Zelfs al is dit deel van het boek dan wel een uitzondering, het is zeker niet gefantaseerd. Waardoor het boek uiterst realistisch blijft in al zijn gruwelijkheid. Het boek geeft de werkelijkheid, die toen der tijd vaak werd ontweken, op een uiterst effectieve manier weer. 

De bedoeling van Cremer, toen hij dit boek schreef, is dan ook duidelijk op te merken. Hij wil de kritische situatie waarin fabriekskinderen leven aan de kaak stellen. Hij wil proberen het leven van die arme fabriekskinderen iets te verbeteren, waarbij de eerste stap het bewustmaken van het probleem is. Via dit boek probeert hij de 'gewone' mens duidelijk te maken dat het zo niet langer door kan gaan, dat het leven van alle fabriekskinderen uitzichtloos en onmenselijk is en dat er drastisch maatregelen moeten worden genomen. Zijn intentie bereikt hij dan ook zeker, de verstikkende situatie waarin fabriekskinderen zich bevinden is voor iedereen begrijpelijk na het lezen van fabriekskinderen.

Wat dit boek ook heel krachtig maakt, is de aanspraak die het maakt op het moreel geweten van de gewone mens. De verontwaardige opmerking 'maar dit kan toch niet?' is tijdens dit 39 pagina korte boek minstens 10 keer in mij opgekomen. De verontwaardiging die ik continu voelde tegenover het feit dat de scenario's in het boek 'mochten' gebeuren van de regering van die tijd. Het moreel geweten van elke mens word door dit boek aangesproken op de meest onprettige manier mogelijk.

Het enige minpuntje aan dit boek is echter wel dat het een ouderwets boek is, waardoor de schrijfstijl zwaar verouderd is. En alhoewel ik, ondanks dit minpunt, het boek goed kon lezen en zeker helemaal 'in' het boek werd getrokken, maakte het taalgebruik het soms wel lastiger. Met zinnen als: 'Slechts bij wijlen bevangt haar een ligte sluimering, en 't schijnt u toe als droomde zij van heur alouden roem - even als de teedere loot van den grijzen vorst der Alpen, die zoetjes dommelt aan haren boezem, en murmelt en fluistert van de grootheid zijner afkomst.'  word het van tijd tot tijd toch wel erg lastig om niet het boek weg te leggen en een makkelijker alternatief te vinden in de boekenkast. Echter zijn in dit boek de meeste zinnen toch wel goed te begrijpen, en alhoewel het even doorzetten is, is dit boek het zeker waard door de lastige zinnen heen te prikken.

Dit boek is dan ook een echte 'wake up call', en alhoewel de situaties die worden beschreven misschien niet meer al te veel van deze tijd zijn, is het zeker een goed boek om inzicht te krijgen in de geschiedenis en de gruwelen die zij met zich mee bracht.