Boekverslag Max Havelaar (Multatuli)

Door: Meike Kombrink
Datum: 5-6-15
Klas: V5C

Max Havelaar

Max Havelaar, een van de meest besproken en gelezen boeken uit de 19de eeuwse Nederlandstalige literatuur, is ondanks het feit dat het meer dan twee eeuwen geleden voor het eerst uit is gegeven nogsteeds een van de meest besproken boeken op middelbare scholen (en in het verdere leven). En ondanks de nogsteeds relevante boodschap dit in dit boek zit, was het voor mij wel een hele opgave dit boek uit te lezen.

De rede voor het schrijven van deze roman was dat Multatuli op de koffieplantages zelf de misdaden had gezien die er werden verricht door de bevelhebbers. Het boek verteld dan ook de werkelijk (zelfs al is deze ietwat verbloemd omdat het boek anders niet uit zou worden gegeven) over de gruwelen die zich in de Nederlandse koloniën afspeelde. Gezien de steeds meer oplaaiende discussie over racisme is dit boek dan tot op deze dag nog steeds erg relevant en een belangrijke les over de manier waarop men andere hoort te behandelen (en vooral hoe niet)

Echter was het lezen van het boek een echte opgave. Door de sterk verouderde taal en de door elkaar lopende verhaallijnen was het boek vaak erg lastig goed te volgen en is het drie keer overlezen van een pagina me meermaals overkomen. Het taalgebruik van de 19de eeuw is verre van het taalgebruik dat nu als de 'normaal' geld. enkele voorbeelden uit het boek zijn: "Toen ik zeide dat de veronderstelde bekwaamheid van een nieuwbenoemden gouverneur-generaal moest geacht worden de meening intesluiten dat men hem voor een genie hield, was myn bedoeling geenszin het benoemen van genien aantepryzen". Zinnen als deze zijn geen uitzondering in Max Havelaar, eerder de norm waarbij een voor de hedendaagse mens normaal te begrijpen zin de uitzondering lijkt te zijn.

Ook zorgde de drie door elkaar heen lopende verhaallijnen voor de nodige verwarring. Waar het ene moment het boek het verhaal van Multatuli verteld terwijl hij dit specifieke boek aan het schrijven is verteld, was het even later weer de zeer jonge Max Havelaar die aan het woord was en weer een aantal paginas verder was de verhaallijn van Sjaalman te lezen. Om het nog verwarrender te maken komen deze verhaallijnen niet in een climax samen maar vertellen zij elk een ander deel van het leven van Multatuli (ze zijn dus alle drie dezelfde persoon). Ondanks dat dit getuigd van hoge literaire kunnen is het, vooral in combinatie met het zeer verouderde Nederlands, toch vooral erg verwarrend.

Kortom is Max Havelaar een boek dat zeker van zeer grote culturele waarde is waarvan de bedoeling ook vandaag nog erg relevant is. Helaas is het wel een boek waar je voor moet gaan zitten, waar je honder procent je aandacht bij nodig hebt en wat je niet een paar dagen kan laten liggen omdat er dan weer veel details weggezakt zullen zijn wat het boek meteen een stuk verwarrender maakt. Als je opzoek bent naar een ietwat lastiger boek dat je niet in een keer uitleest en waarbij het teruglezen van pagina's soms een noodzaak is, is Max Havelaar een aanrader. Zo niet raad ik aan een ander boek te kiezen wat qua stijl en structuur moderner is.